Israëlisch Kamerorkest speelt Wagner in Bayreuth

Het Israeli Chamber Orchestra gaat een traditionele boycot breken door Wagner te gaan spelen op het Wagner Festival in Bayreuth (Duitsland). Hiermee wordt een belangrijke vraag in cultuurland weer actueel; kun je werk tonen/ uitvoeren van iemand die foute denkbeelden had? Kun je kunst los zien van de maker?

Richard Wagner was Hitler's favoriete componist. Hoewel Wagner allang dood was voor Hitler was geboren is de componist niet alleen controversieel geworden door Hitler's liefde voor zijn muziek. Wagner heeft ook zelf antisemitische geschriften gepubliceerd, dit antisemitisme blijkt ook uit zijn autobiografie. In zijn essay Das Judenthum in der Musik Schrijft Wagner dat joodse muziek geen expressie kent, triviaal en onverschillig is en dat joden elke passie voor creatieve expressie missen.

Ondanks dat dit mij en miljoenen anderen ontzettend boos maakt en er in Israël al sinds jaar en dag een ban op de controversiële Wagner rust, durft muzikaal leider van het Israeli Chamber Orchestra, Roberto Paternostro, het aan met zijn orkest Wagner te gaan spelen op de Bayreuther Festspiele. Ook Paternostro vindt het gedachtegoed van Wagner verderfelijk, zijn moeder overleefde tenauwernood de holocaust. Zijn enige doel met zijn project is dan ook de componist te scheiden van zijn werk. En hiermee blijken veel Israëliërs, vooral jongeren, het eens te zijn.

In 2001 heeft dirigent Daniel Barenboim het al eens voorzichtig geprobeerd op het Israel Festival in Tel Aviv, met een stuk uit Wagner's opera Tristan en Isolde. Hij kondigde dit wel aan en gaf de mensen in de zaal de gelegenheid de zaal te verlaten. Een groot deel deed dit ook, maar van de mensen die bleven kreeg hij na afloop een staande ovatie.

Tja, een moeilijk dilemma. Het is van de andere kant ook heel goed om kunst van de maker te scheiden, zouden we anders niet heel wat kunst weg kunnen gooien? Er is tenslotte een koe niet zo bont of er is wel een vlekje aan.

Bronnen

BBC

Histotheek

Jewish Virtual Library