Geloofsvoorstellingen en praktijken rond de dood hebben vanaf het begin een belangrijke plaats ingenomen in de antropologie van de religie. Reden hiervoor is dat deze geloofsvoorstellingen en rituelen zeer divers zijn in verschillende culturen, terwijl de dood juist zo universeel is. Loring M. Danforth heeft een studie gedaan naar praktijken en rituelen rondom de dood in de plaats Potamia (Griekenland).
Door middel van rituelen en symbolen gaan mensen met de dood om. Antropologie houdt altijd een ontmoeting met de ander in, welke alleen begrepen kan worden als het gat tussen zij en wij gedicht wordt, hiervoor is altijd een bepaalde mate van participatie in de wereld van de ander nodig. Een onderzoek naar omgang met de dood van de ander houdt daarom altijd ook een onderzoek in van hoe je zelf met de dood omgaat. Rituelen rond de dood zijn een poging van de mens om te bemiddelen tussen de tegenstelling tussen leven en dood. De dood geeft een kans om antwoorden te vinden op de vraag naar de betekenis van het leven, een vraag die de mens ook probeert te beantwoorden door middel van religie.
De rites de passage, welke in Potamia rondom de dood gehouden worden, vinden plaats in een specifieke sociale context, welke de nabestaanden in staat stelt gedurende vijf jaar een bepaalde vorm van sociale relatie met de overledene te onderhouden. Deze relatie wordt pas beëindigd met het ritueel van opgraving in het vijfde jaar, pas dan wordt de overledene volledig opgenomen in de wereld van de doden. Gedurende vijf jaar vindt de conversatie met de overledene plaats vanuit een religieus perspectief, met behulp waarvan men geleidelijk de dood probeert te accepteren. De voorbereidingen voor de dood vinden meer plaats vanuit een cultureel perspectief, hierbij zijn zaken als erfrecht, verplichting, wederkerigheid en de positie van vrouwen belangrijk. De doden en de levenden, mensen van verschillende generaties, worden aan elkaar gelinkt door een systeem van rechten en verplichtingen.
Een zekere relatie met de doden is alleen mogelijk als men gelooft dat de doden nog gevoel hebben en zij de activiteiten van de levenden ergens kunnen volgen, in Potamia waar men overwegend het Grieks-orthodoxe geloof aanhangt, gelooft men dat de relatie met de doden slechts bestaat door de gratie van God. Vanuit het religieuze perspectief is het mogelijk dat de levenden en de doden kunnen communiceren, omdat volgens de Orthodoxe kerk de ziel blijft voortbestaan na de dood. Hierdoor worden objectieve feiten ontkend. Na verloop van tijd echter wordt het steeds moeilijker het religieuze perspectief vast te houden, objectieve feiten worden meer zichtbaar in het dagelijks leven. Er komt dan geleidelijk steeds meer een common-sense perspectief boven, welke na vijf jaar resulteert in acceptatie van de dood. Om deze overgang goed te laten verlopen zijn vastgelegde rituelen rondom de dood nodig. Hierbij is de grootste zorg dat God alle zonden van de overledene zal vergeven. In Potamia krijgt men hiervan letterlijk “bewijs” als het lijk wordt opgegraven na vijf jaar; hoe beter het lichaam is vergaan en hoe witter de botten zijn, hoe minder zonden er aan de overledene zijn blijven “kleven”. De opgraving na vijf jaar kan de overledene nooit terug brengen, dat alle zonden vergeven moeten worden is voornamelijk van belang vanwege de Orthodoxe doctrine betreffende de Tweede komst van Christus. Pas dan zullen alle zielen van de overledenen weer verenigd worden met hun lichaam en de doden zullen dan samen met de levenden beoordeeld worden tijdens het Laatste Oordeel. Als dit oordeel gunstig uitpakt zal het wederopgestane lichaam met de ziel eeuwig leven in het Koninkrijk Gods. Zo zorgt religie voor een overwinning op de dood.
In het Grieks-orthodoxe Potamia is er een duidelijke relatie tussen dood en religie. Door religie kan men de dood een plaats geven en zelfs begrijpen. Voor de levenden is hierdoor de mogelijkheid nog een zekere tijd contact met de doden te hebben. Religie geeft zin aan het leven en maakt van de, voor ieder mens onvermijdelijke, dood een zinvol gebeuren. Er wacht immers, mits aan de religieuze verplichtingen voldaan, een eeuwig leven in het Koninkrijk Gods.
Bron
Door middel van rituelen en symbolen gaan mensen met de dood om. Antropologie houdt altijd een ontmoeting met de ander in, welke alleen begrepen kan worden als het gat tussen zij en wij gedicht wordt, hiervoor is altijd een bepaalde mate van participatie in de wereld van de ander nodig. Een onderzoek naar omgang met de dood van de ander houdt daarom altijd ook een onderzoek in van hoe je zelf met de dood omgaat. Rituelen rond de dood zijn een poging van de mens om te bemiddelen tussen de tegenstelling tussen leven en dood. De dood geeft een kans om antwoorden te vinden op de vraag naar de betekenis van het leven, een vraag die de mens ook probeert te beantwoorden door middel van religie.
De rites de passage, welke in Potamia rondom de dood gehouden worden, vinden plaats in een specifieke sociale context, welke de nabestaanden in staat stelt gedurende vijf jaar een bepaalde vorm van sociale relatie met de overledene te onderhouden. Deze relatie wordt pas beëindigd met het ritueel van opgraving in het vijfde jaar, pas dan wordt de overledene volledig opgenomen in de wereld van de doden. Gedurende vijf jaar vindt de conversatie met de overledene plaats vanuit een religieus perspectief, met behulp waarvan men geleidelijk de dood probeert te accepteren. De voorbereidingen voor de dood vinden meer plaats vanuit een cultureel perspectief, hierbij zijn zaken als erfrecht, verplichting, wederkerigheid en de positie van vrouwen belangrijk. De doden en de levenden, mensen van verschillende generaties, worden aan elkaar gelinkt door een systeem van rechten en verplichtingen.
Een zekere relatie met de doden is alleen mogelijk als men gelooft dat de doden nog gevoel hebben en zij de activiteiten van de levenden ergens kunnen volgen, in Potamia waar men overwegend het Grieks-orthodoxe geloof aanhangt, gelooft men dat de relatie met de doden slechts bestaat door de gratie van God. Vanuit het religieuze perspectief is het mogelijk dat de levenden en de doden kunnen communiceren, omdat volgens de Orthodoxe kerk de ziel blijft voortbestaan na de dood. Hierdoor worden objectieve feiten ontkend. Na verloop van tijd echter wordt het steeds moeilijker het religieuze perspectief vast te houden, objectieve feiten worden meer zichtbaar in het dagelijks leven. Er komt dan geleidelijk steeds meer een common-sense perspectief boven, welke na vijf jaar resulteert in acceptatie van de dood. Om deze overgang goed te laten verlopen zijn vastgelegde rituelen rondom de dood nodig. Hierbij is de grootste zorg dat God alle zonden van de overledene zal vergeven. In Potamia krijgt men hiervan letterlijk “bewijs” als het lijk wordt opgegraven na vijf jaar; hoe beter het lichaam is vergaan en hoe witter de botten zijn, hoe minder zonden er aan de overledene zijn blijven “kleven”. De opgraving na vijf jaar kan de overledene nooit terug brengen, dat alle zonden vergeven moeten worden is voornamelijk van belang vanwege de Orthodoxe doctrine betreffende de Tweede komst van Christus. Pas dan zullen alle zielen van de overledenen weer verenigd worden met hun lichaam en de doden zullen dan samen met de levenden beoordeeld worden tijdens het Laatste Oordeel. Als dit oordeel gunstig uitpakt zal het wederopgestane lichaam met de ziel eeuwig leven in het Koninkrijk Gods. Zo zorgt religie voor een overwinning op de dood.In het Grieks-orthodoxe Potamia is er een duidelijke relatie tussen dood en religie. Door religie kan men de dood een plaats geven en zelfs begrijpen. Voor de levenden is hierdoor de mogelijkheid nog een zekere tijd contact met de doden te hebben. Religie geeft zin aan het leven en maakt van de, voor ieder mens onvermijdelijke, dood een zinvol gebeuren. Er wacht immers, mits aan de religieuze verplichtingen voldaan, een eeuwig leven in het Koninkrijk Gods.
Bron
Danforth, Loring, The Death Rituals of Rural Greece, Princeton, N.J.: Princeton University Press
Labels: dood, religie, antropologie, Griekenland, Potamia, rituelen, Laatste Oordeel, Grieks-orthodox, geloofsvoorstellingen
Labels: dood, religie, antropologie, Griekenland, Potamia, rituelen, Laatste Oordeel, Grieks-orthodox, geloofsvoorstellingen
Geen opmerkingen:
Een reactie posten