zondag, september 23, 2007

Bijzondere ontmoeting met Jozef van den Berg

Op de terugweg van ons weekendje Asten, onlangs, hebben wij eindelijk eens een bezoek gebracht aan kluizenaar Jozef van den Berg, die tegenwoordig in de achtertuin van een schipper bivakkeert in Neerijnen.
Jozef heeft een indrukwekkende carrière achter de rug van poppenspeler, toneelschrijver, acteur, tot Grieks-orthodox kluizenaar.
Op zich zat deze opmerkelijk move er al jong in, want als kind wilde hij al priester worden. Destijds kreeg hij op 13 jarige leeftijd een vriendinnetje en verdween die wens naar de achtergrond, vanaf die tijd was wij vastbesloten acteur te worden.

Hij begon zijn loopbaan als poppenspeler en bracht daar tal van figuren tot leven. Een zo'n figuur was Luc de Kluizenaar, alsof Van den Berg een vooruitziende blik had. Later ging Van den Berg ook zelf meespelen in zijn voorstellingen. Voor het Holland Festival maakte hij de voorstelling Moeke en de Dwaas. De voorstellingen werden een enorm succes en zo kwam hij door het hele land te spelen, hij is ook vaak in De Roestbak in Almere geweest.

In 1989 kwam er een grote kentering in zijn leven speelde hij zijn laatste voorstelling, Van den Berg werd naar eigen zeggen geroepen door God en moest daar gehoor aan geven. Tegen zijn publiek zei hij: "Ik hoop dat u respect heeft voor mijn beslissing. Ik heb ontzettend lang gezocht, ben overal geweest. Uiteindelijk kwam ik tot de conclusie dat de zoeker zoekt, maar hij wordt gevonden. Dus daarom, dames en heren: om Christus, daarom alleen heb ik dit stuk gezocht. En ik weet nu dat dat zo is en ik stap uit dit vak. Voor mij is het voorbij. Ik zoek de werkelijkheid. Ik zeg u allen goedendag. Ik ga. Het ga u allen goed" aldus zijn laatste woorden als acteur.

En zo verlaat Van den Berg vrouw, kinderen, podium en trekt met zijn theaterkist naar Neerijnen om daar in de fietsenstalling van het gemeentehuis te gaan wonen. Later moet hij daar weg en gaat aan de overkant in een hutje bij mensen in de tuin wonen, waar hij nu nog steeds woont. Daar ontvangt hij dagelijks mensen en leeft van wat bezoekers hem brengen.

Iedereen die ik van hem vertel kent Jozef nog wel als poppenspeler, ik weet niet wat ik toen deed maar ik had echt nog nooit van hem en zijn poppenspel gehoord. In juni hoorde ik voor het eerst over hem van Frixos een monnik op Kalymnos, hij had veel van hem gehoord en was heel nieuwsgierig naar hem en had ons dan ook gevraagd Jozef eens te bezoeken.

Wij dus naar Neerijnen getogen, alwaar we eerst op zoek gingen naar het gemeentehuis, helaas was er in de verre omtrek geen kluizenaarshut te bekennen, terwijl wij toch bij iedereen in de tuin gingen kijken. Toen wij de moed al hadden opgegeven en steeds pessimistischer werden in de zin van “het is toch erg, het is wel gemakkelijk van hem om zijn gezin zo in de steek te laten”, “misschien is hij gewoon gek en lopen wij hier naar een gestoorde gek te zoeken”. Toen wij dan ook nog op een aankondigingsbord van de gemeente en dringende oproep zagen voor een vrijwillige veerman, begonnen we zelfs te denken dat Jozef wel heel lui moest zijn, want waarom ging hij dat niet doen?.
Uiteindelijk waren onze vooroordelen zo gegroeid dat we al in de auto zaten en met piepende banden weg wilden rijden toen we alsnog een tuinpad naar een hutje zagen.
Toch wel vreselijk nieuwsgierig gingen we dan toch maar. Eerst hadden we nog een hoop gekibbel wie voorop moest op het smalle tuinpad; Michael “het is jouw Jozef want jij hebt het van Frixos gehoord”, Ik: “maar jij wilt er ook heen en bent heel nieuwsgierig”. Al kibbelend zagen wij Jozef ineens op ons aflopen. En al het gekibbel en alle vooroordelen vielen gelijk van ons af. Daar stond een allervriendelijkste monnik met een baard die zei dat hij zo blij was dat we gekomen waren en het zo leuk vond ons te leren kennen. Zo’n ontvangst hadden wij natuurlijk helemaal niet verwacht.

We kregen een rondleiding in zijn kleine hutje (een voor een naar binnen want je kunt er niet met zijn drieën staan). In het ene deel heeft hij een klein tafeltje staan met een stoel en veel boeken, in de andere helft heeft hij een kapelletje gemaakt welke volhangt met iconen. Slapen doet hij in het gangpad (hij is ongeveer evenlang als het hutje). Het raam van zijn kapel is gemaakt van zijn oude theaterkist.
Omdat het mooi weer was gingen we buiten zitten aan een picknicktafel. Jozef was erg gastvrij en wilde wel koffie, etc. voor ons maken, maar wij dronken slechts water, beschaamd als wij waren dat wij niets voor hem hadden meegenomen. (het was daarvoor in Asten al een onenigheid in de supermarkt geweest; “wat drinkt een kluizenaar?” Michael: “een lekker flesje wijn natuurlijk”, Ik: “ben je gek, natuurlijk niet!”. En omdat we niet konden besluiten wat dan wel mee te nemen gingen wij dus met lege handen.) (schaam, schaam).
Jozef leek van dit alles geen weet en geen last te hebben. Er straalde zo’n vriendelijkheid en rust van hem af dat wij er zelf ook helemaal rustig van werden.
Hij was erg openhartig en beantwoordde oprecht alle vragen die wij hadden.
Hierdoor vielen ook al onze vooroordelen weg. Voor Jozef is het gewoon de waarheid, hij is door God geroepen. Dit terwijl het helemaal niet zo gemakkelijk voor hem was om zijn gezin te verlaten en ook nu is het geenszins een gemakkelijk leven.
Toch doet hij het graag voor zijn Grieks-orthodoxe God, Jozef vergeleek het met een jonge jongen die heel erg verliefd is op een meisje, als zo’n jongen 100 kilometer in de regen moet fietsen om het meisje te zien doet hij dat graag en voelt hij de kou en regen niet.

Naast dat Jozef gewoon ongelooflijk aardig is en zelf overtuigd is dat het Grieks-orthodox geloof de enige waarheid is, is het wel prettig dat hij niet probeert zijn bezoekers te bekeren. Hij is zijn zoektocht begonnen met oosterse mystiek te bestuderen en over al die zaken praat hij nu wel als dwaalleer, allemaal ingegeven door de “Tegenstander”, en daar kan ik het toch niet mee eens zijn. Gelukkig maakt Jozef zich daar niet druk om, hij is er van overtuigd dat het allemaal vanzelf wel goed zal komen met de mensheid, door de werken van Grieks-orthodoxe God.

De sfeer daar in zijn hutje en in de tuin is speciaal, bijna mystiek. We hadden er nog wel uren kunnen blijven zitten en Jozef bleef ook het gevoel geven dat hij dat heel graag zou willen. Echter mijn blaas gooide roet in het eten. Ik was al een uurtje aan het denken dat ik hoognodig moest en hoe een kluizenaar dat zou doen. Helaas kon ik mij daar niets bij bedenken en wilde ik de serene, mystieke sfeer niet verpesten met zo’n banale trivialiteit. Dus hebben we maar voortijdig afscheid van hem genomen. Met de verzekering dat wij altijd welkom waren zwaaide Jozef ons nog tot het eind van de straat enthousiast uit.

14 opmerkingen:

Anoniem zei

Een geweldige lieve man,Jozef.
Een voorbeeld van onbevooroordeelde naastenliefde.
Destijds gebruikte hij zelf het toilet van de eigenaar van de tuin,waarin de hut stond.
Maar hij wilde natuurlijk die man niet lastig vallen met de toiletgang van al zijn bezoekers.
Ik ging in de bosjes,dus!!

Erika Koukos zei

Ja zoiets vermoedde ik al :-)
Ik durfde het ook niet echt te vragen, want hij is zo aardig en ik dacht als ik het vraag gaat hij alle mogelijke moeite doen om het voor mij te regelen en ik wilde hem geen overlast bezorgden.
Maar inderdaad zo lief en onbevooroordeeld, je komt er helemaal blij vandaan; dat er nog zulke mensen op de aarde bestaan!

Anoniem zei

Leuk stukje om te lezen. Het is inderdaad een uitzonderlijk goed mens.

Anoniem zei

Beste mensen,

Waarom niet even gevraagd waar Jozef naar het toilet gaat? Ten behoeve van de gasten van de kasteeltuin en daardoor ook voor Jozef en zijn gasten is er al jaren een toilet in de kasteeltuin. En Jozef drinkt ook een glaasje wijn met zijn gasten.

Voor meer informatie over de orthodoxie en mijn parochie kijk eens op www.orthodox-nijmegen.nl

Anoniem zei

Ik wil deze zomer Jozef van den Berg gaan (be)zoeken. Het is me wel duidelijk dat ik heeeeel goed moet kijken, iets waar ik geen held in ben en ik heb een heeeeel zwakke blaas (ahum). Dat belooft wat:-)!

Erika Koukos zei

Hoi Milja,

Ik wens je veel succes, het is zeker de moeite waard! We ontmoeten niet vaak van dit soort bijzondere mensen. Ik vind het echt een voorbeeld. Doe hem de groeten!

Anoniem zei

Mission accomplished:-). We hebben Jozef de hartelijke groeten van jullie gedaan en groeten terug! We hebben een bijzondere middag gehad en mijn kinderen hebben zelfs in gezelschap van Jozef rondgeplonst in de Waal. Wat wil een mens nog meer.
Groeten, Miel!

Erika Koukos zei

@Miel
Wat fantastisch dat jullie Jozef hebben bezocht!Wat een bijzondere man he?! Zo te horen hebben jullie ook een hele leuke midag gehad. En leuk dat Jozef mee ging zwemmen.

Anoniem zei

Hallo

Toevallig kom ik op deze site terecht. In het verleden heb ik twee maal het voorrecht gehad Jozef te mogen bezoeken. Inderdaad een bijzondere man, die laat zien dat God echt liefde is en in Jezus naar deze wereld is toegekomen. Ik moet hem gauw weer eens bezoeken.

Shaloom,

Stef Looijen

robmeyer zei

Ik ken Jozef nog van de tijd dat hij, net als ikzelf, deel uitmaakte van de nederlandse Gurdjieff Stichting in Loenen a/d Vecht en toen al was hij een bijzondere man, die heen en weer "pendelde" tussen twee werelden.
Wat ik jammer vind is dat hij die bijzondere jaren afdoet als "dwaling", terwijl alle spirituele wegen uiteindelijk zijn bedoeld om bij je goddelijke kern te komen, welke discipline je ook volgt.
Religies zijn als de vingers van Eén Hand, de Hand van God en we komen allemaal uit bij hetzelfde.

Een heel bijzonder mens en als artiest uitermate begaafd, dat mocht ik vele malen vanuit de zaal beleven. Moeilijk om niet van hem te houden.

annemarie bouwman zei

hoi erika,
ik weet niet of je deze website nog veel bekijkt maar heb je hulp nodig.
ik werk voor het ncrv programma man bijt hond en op zoek naar een adres/telefoonnumemr van jozef van den berg alias jozef de kluizenaar.
ik zag op deze website dat u daar geweest bent in 2007.
kan u mij misschien verderhelpen?

mvg
annemarie bouwman
035-6719058

Milja zei

Het eerste wat ik denk is 'zeker langsgaan, maar zonder camera'. Is dat gek? Hoe dan ook, ik vraag me af wat Jozef in "Man bijt hond' zou moeten.....
Aan de andere kant: leest en je vindt hem wel.

Groet, Miel.

Anoniem zei

toen ik zag dat Jozef in man bijt hond zat was ik verbijsterd. ik ben opgegroeid met zijn voorstellingen en wijsheden. de videobanden die ik van zijn voorstellingen heb zijn zooo versleten. het voelt een beetje oneerbiedig om het hier te vragen, maar weet iemand misschien waar ik zijn voorstellingen op dvd zou kunnen krijgen afgezien van "beeld en geluid"(waar ze niet alles hebben)? ik zou er zoooo blij mee zijn. mocht iemand iets weten: zou diegene me dan even willen mailen op thel_word@live.nl ?

groetjes!

Anoniem zei

Op de lagere school nog les van hem gehad. Een boeiende en getalenteerde man die mij, meisje van 7, kon meenemen in zijn overpeinzingen. Hij maakte zware/volwassen onderwerpen toegankelijk op een eenvoudige doch diepzinnige manier. Speels met diepgang. Een man die nog altijd een speciaal plekje heeft in mijn hoofd en hart.