Samenzweringstheorie is religie

Een goede samenzweringstheorie werkt als een religie, ontdekte een Britse psychiater. Je komt samen, leest uit heilige geschriften en dan voel je je beter.

Ben je overtuigd dat de wereld in het geniep wordt geregeerd door de Bilderberg Conferentie? Houden buitenaards salamandermensen ons vanuit vliegende schotels in de gaten? Heeft Bush volgens jou het WTC zelf opgeblazen? Gefeliciteerd, je bent lid van een wereldwijde religie.
Tot die conclusie komt de Britse psychiater Viren Swami na uitgebreide interviews met honderden Britten. Swami ondervroeg ze over 9/11 en legde zijn proefpersonen verschillende stellingen voor over de aanslagen. Het bleek dat mensen die geloofden in een samenzwering door de Amerikaanse regering, weinig waarde hechten aan zaken als bewijs.

In plaats daarvan baseren ze hun overtuigingen op een algeheel gevoel 'dat er iets mis moet zijn'. Mensen die geloven in een complot rond 9/11 zijn daardoor ook gevoelig voor andere samenzweringstheoriën. 'Wat in deze kringen geldt als bewijs, is vaak niet specifiek voor een gebeurtenis, maar meer een algemeen gevoel dat op allerlei samenzweringen toepasbaar is', schrijft Swami in een artikel over zijn onderzoek.
Daarmee lijkt het geloven in samenzweringstheoriën nog het meeste op een religie, concludeert hij: je komt samen op conferenties, viert je geloof, leest uit heilige boeken (websites) en dan voel je je beter. Dingen die in de rest van het leven belangrijk zijn, als concrete aanwijzingen, doen er niet zo toe.

Swami is niet de eerste die onderzoek doet naar mensen die geloven in samenzweringstheoriën. Uit Amerikaans psychisch onderzoek kwam een paar jaar geleden dat gelovigen vaak nieuwsgierig, cynisch, achterdochtig en fantasierijk zijn.
Ook kun je ze makkelijk voor een karretje spannen. Tijdens een ander Brits onderzoek naar samenzweringstheoriën uit 2003 kwam naar voren dat mensen die gevoelig zijn voor zulke verhalen, ook makkelijk geloofden in samenzweringen die door de onderzoekers zelf ter plekke waren bedacht.

Geert Wilders moet dus wel een heel gelovig man zijn.